W naszym mózgu obecne są naturalne środki przeciwbólowe – enkefaliny. Zbudowane są z pięciu jednostek aminokwasowych połączonych w krótki łańcuch peptydowy. Enkefaliny są bardzo skutecznymi, podobnymi do morfiny uśmierzaczami bólu, wytwarzanymi w reakcji na szok. Wywodzą się z endorfin, dłuższych peptydów liczących około 80 jednostek aminokwasowych. Endorfiny wkraczają z pomocą dla mózgu, gdy organizm musi walczyć z silnym bólem przez dłuższy czas. Ich wytwarzanie nie jest natychmiastowym procesem zachodzącym po zaistnieniu bólu. Z tego względu poszukujemy szybciej działających środków przeciwbólowych.
Generalnie znamy dwa rodzaje leków przeciwbólowych. Jedne oddziałują na miejsce występowania bólu i hamują przesyłanie sygnałów od zniszczonej tkanki do mózgu. Drugie działają bezpośrednio na mózg i powodują, że nadchodzące sygnały o bólu nie są rejestrowane. Leki z drugiej grupy oddziałują na ośrodkowy układ nerwowy i dlatego istnieje większe ryzyko występowania efektów ubocznych, na przykład pogorszenia nastroju. Niektóre z nich wywołują także uzależnienie. Środki z pierwszej grupy działają lokalnie i również mogą mieć efekty uboczne, ale czasami ich przewaga polega na tym, że nie działają wyłącznie objawowo, lecz również likwidują samą przyczynę bólu.
W czasach, gdy jeszcze nie znano chemii ani przemysłu farmaceutycznego, jedynym źródłem leków przeciwbólowych były rośliny. Hipokrates, grecki pionier nauk medycznych, uciekał się do pomocy takich właśnie środków. Na przykład zalecał napar z kory wierzbowej na uśmierzenie bólów porodowych. Jeśli chodziło mu o korę wierzby białej, to porada miała pewien sens -drzewo to wytwarza salicynę, która podczas gotowania w wodzie przekształca się w kwas salicylowy, substancję przeciwbólową. Substancja ta odziedziczyła nazwę po wierzbie, której nazwa systematyczna brzmi Salix. Kwas salicylowy uśmierza ból, ale również może być jego przyczyną, gdyż podrażnia błonę żołądka, co może doprowadzić nawet do krwawienia.
Obecnie powszechnie dostępne są cztery leki przeciwbólowe: aspiryna, paracetamol, kodeina i ibuprofen. Codziennie przyjmuje się miliony tabletek, przy czym w zależności od kraju zmieniają się preferencje odnośnie konkretnego specyfiku. Na przykład Brytyjczycy wolą pigułki oparte na paracetamolu, drugim lekiem pod względem popularności jest aspiryna, lek, który sto lat temu uruchomił nowoczesny przemysł farmaceutyczny. Aspiryna nadal jest najchętniej stosowanym lekiem w Stanach Zjednoczonych. Przez długi czas bardzo popularna była kodeina, która nadal cieszy się wzięciem, ale obecnie sprzedawana jest wyłącznie w połączeniu z innymi środkami przeciwbólowymi (ze względów, które przedstawimy później). Najnowszym powszechnie dostępnym lekiem przeciwbólowym zyskującym powoli popularność jest ibuprofen.